e-Portfolioa

Nire asmoa da blogaren sarrera honetan Didaktika Orokorreko ikasgaiaren "laburpen" moduko bat egitea, honekin blogari amaiera emanez. Ahalik eta hoberen islatu nahi dut lau hileko honetan ikasitakoa, baina ez bakarrik kontzeptualki, emozionalki ere. 

Hilabete hauetan zehar blog hau izan da nire koaderno modukoa. Blog honen helburu gorena izan da klaseetan lantzen genuenari buruzko deskribapen bat egitea, horri buruz hausnartzea eta partekatu ahal izatea beste kideen blogetan dauden ideiak trukatuz. 

Egin genuen lehengo dinamika performancen ingurukoa izan zen.
Esther Ferrer performanceak egiten ditu, eta berarekin hasiera eman genion ibilbide honi. Performancen kontzeptua ulertzea kostatu egin zitzaidan. Are gehiago, oraindik ez nago ziur gai honi buruz atera dudan interpretazioa zuzenetariko bat denik. Niretzako performance batek bizitzan gertatzen den guztia bildu dezake. Esaterako; denbora, oroimena, bizitzan zehar usten ditugun arrastoak... 
Niretzako perfonceak bizi garen mundua hobeto ezagutzeko erremintak dira. Laguntzen dizute aditzen nahiz eta gauza/akzio bat errepikatzen duzun ez dela inoiz aurreko berdina izango, errepikapena bera ez delako existitzen.


Egin genuen hurrengo jarduerak Ivan Illich-en inguru izan ziren. Barak idatzikako hiru liburuen moldaketak irakurri genituen: "La crítica de las herramientas", "El ritual del progreso" eta "La convivencialidad". Testu hauetan islatzen da Illichen ikuspuntua gure gizartearekiko, eta bertan eskolaren erakundeak hartzen duen papera.
Pertsonalki, asko gustatu zitzaizkidan Ivan Illichen testuak, etengabeko kritikak egiten dituelako gure gizarte kapitalista eta guztiz globalizatuari. Dena den, ikusi daiteke nola bere lehen liburutik azkenerarte bere diskurtsoa eztitzen den, eta planteatutako aldaketa askok ezeztatzen dituen. 

Performanceak eta Ivan Illichen irakurgaietan lantzen diren kontzeptuak modu transbertsal batean lantzeko, irakasleak hurrengo jarduera proposatu zigun: taldeka banatzea eta Ivan Illichen testuei buruzko performance-ak egitea. Talde bakoitzak bere performanceak egin eta gero guztion artean komentatzen genuen eta gure ustez zer adierazi nahi zuen talde bakoitza performance horrekin partekatzen genuen. Modu horretan ideia berri asko sortzen ziren. 
Nahiz eta nahiko koskatu performance bat asmatzea "La convivencialidad" testuaren inguru izugarri gustatu zitzaidan jarduera hau.

Lau hileko honetan zehar asko sakondu dugu gorputzaren gaia. Gorputzaren ideia baita ere agerian zegoen Esther Ferrer eta Ivan Illichen jardueretan, zeren asken finean guztiok gara gorputzak. 

Klasean "Tomboy" pelikula ikusi genuen. Pelikula ikusi eta gero hausnarketa bat egin genuen genero eta sexuaren inguru. Pelikula honetan oso ondo adierazten da gizarteak gugan daukan inpaktua. 

Honekin lotuta, baita ere ikusi genuen Judith Butler eta Sanaura Tayloren bideo bat.
Gai honetan gehiago sakontzeko Paul B.Preciadori egindako elkarrizketa bat ikusi genuen. Beatriz Preciado filosofo bat da. Berak esaten du filosofiaren istorioa normalizazioarekiko erresistentzia dela. Gorputza testu sakralizatu bat da, beraz, guztiok errespetatu beharko genuke. Baina horren ordez, ikasten ditugu arraza, gizarte, sexu, klase... desberdintasunak. Aipatutako guztia gure gizarteak irakasten digu, eta guk ikasitakoa erreproduzitzen dugu. 
Paul B.Preciado bere diskurtsoan teknologia berriak aipatzen ditu. Teknologien erabilera egoki bat emateko, teknologiak erabili behar ditugu erabaki pluralagoak hartu ahal izateko eta ez alderantziz. 

Klasean hitz egin genuen irudiak berri komunikabideetan duten inpaktuari buruz. Hau da, komunikabide bakoitzak ideia edo egoera batzuk defendatu edo salatzen ditu. Haien argudioei pisu gehiago emateko haien argazkietan manipulazio txikiak eta ez oso nabarmengarriak egiten dituzte, edo argazki horien testu inguruetan gabezia batzuk aurkitu daitezke. 

Egin dugun beste ariketa bat izan da klaseetan zehar joatea eta gorputzei argazkiak ateratzea. Gorputz desberdinen jarrerak ikusteko leku eta instituzio desberdinetan. 

Gorputz desberdinen gaiarekin bukatzeko, gure ustez eskolak gorputzetan duten eragina plasmatzeko talde bakoitzak kartografia bat egin genuen. Dinamika hau kurtsoan zehar egindako guztietatik gehien gustatu zaidana da; zure esperientzietatik bizitakoa plasmatzeko aukera ematen duelako, beste taldeekin partekatzen direlako ideiak eta ikuspuntu desberdinak eta bizi garen gizarteari buruzko gogoeta bat egitera eramaten dizuelako. 


Eskola eta heziketa mota desberdinak baita ere landu egin ditugu lauhileko honetan zehar. Homeschooling, Eskola txikia, Amaraberri eta Eskola anarkista izan dira landu ditugun metodologiak. Eskola mota bakoitzari buruzko bideoak ikusi genituen. Bertan, benetako eskolak agertzen ziren eta irakasleek haien funtzionamendua azaltzen zuten. 


Hezkuntzan, curriculum bat jarraitzen da. Hiru curriculum desberdin daude; curriculum formala, curriculum ezkutua eta curriculum absentea. Hiru curriculumen inguru ariketa desberdinak egin ditugu klasean. Adibidez, argazki batzuek zeuzkaten kurrikulum absentea aurkitzea. 
Curriculum formala lantzeko taula bat osatu genuen, taula horrekin eskola erakundearen atalak ikasi ditugu, eta bakoitzak betetzen duen papera. 

Azkenengo klaseetan modulu lanerako begira heziberri (2020) eta metodologia motak landu ditugu. Talde bakoitzak bi aurpezken prestatu genituen; Bata, heziberri metodologiari buruzko esan nahiaren ingurukoa eta bestea, metodologia motei buruz hitzegiten zuena. 
Honekin batera, baita ebaluazio irizpideak ere landu ditugu. 

Bukatu aurretik, klasean Sacristan eta Jose Moya-ren bideoak ikusi genituen. Sacristan eta Jose Moya konpetentziei buruz hitz egiten dute, baina bakoitzak modu desberdin batean ikusten ditu konpetentzien eragina.  


Lauhileko honi bukaera emateko, matematika inguruko unitate didaktiko bat egin genuen talde bakoitzak. Didaktika orokorreko zenbait zaioetan, irakasleak unitate didaktiko bat egiteko irizpide eta azalpenak eman zizkigun. Unitate didaktikoa egiteko oso baliagarriak izan ziren curriculuma landu genuen zaioak. 

Unitate didaktikoa (GIRL)

Asken asteetan zehar taldeka unitate didaktiko bat sortu dugu, matematikak lantzen dituena. Hain bat klase eman ditugu unitate didaktiko honetan lan egiten eta horrekin dagokion azalpenekin: Zer ikasi, Nola ikasi, Zertarako ikasi... 

Ebaluazio irizpideak

Gauza berdina da ebaluatzea eta kalifikatzea?

Nire ustez ez da berdina. Erantsun hau emateko irakurrikitako testuan oinarritzen naiz. ebaluatzea ikusten dut feed-back bat moduan eta kalifikatzea aldiz, ez da bakarrik zenbaki bat jartzea. Gaur egun eskoletan behartzen gaituzte kalifikazio bat jartzera, nahiz eta modu egokiena ez izan.

Noiz?
Hasieran bada diagnostikoa, prozesuan bitartekoa eta bukaeran bategarria 

Zer?
Dena ebaluatzea posiblea da. Normatiboa taldearen errendimendua ebaluatzea da. Ebaluazio kriteriala aldiz da irizpideen bidez ebaluatzea.

Nola?
Kualitatibo (hitz eginez adibidez) edo kuantitatibo (zenbakiak)

Nork?
Autoebaluazioa (gure burua ebaluatu), koebaluazioa (beste ikasleak, berdinen arteko ebaluazioa) eta heteroebaluazioa (irakaslea ikasleei)

Nolakoa?
Formatiboa Helburu bezala irakaskuntza-ikaskuntza prozesuak hobetzea duen edozein ebaluazio prozesua da. Ikasleek gehiago ikastea eta irakasleek irakaskuntza praktika hobetzea dute helburu.Autentikoa momentua egiten da egoera erreal batean eta honekin lotuta integratua.

Sacristán & Jose Moya

Asken klase hauetan konpetentziak landu ditugu. Gaur, gaian sakonago sartzeko Sacristán eta Jose Moya pedagogoen bideoak ikusi ditugu. Biak konpetentziei buruz hitz egiten zuten, baina ikuspuntu desberdinetatik. Bideo bakoitza ikusi eta gero, guztion artean partetaku ditugu ulertutako ideia desberdinak eta ondoren hurrengo galderei erantzuna eman diegu.

Jose Moyaren araberan konpetentziak lagungarriak dira. Berak esaten du irakasleok kolektibo ahul bat osatzen dutela, beti beste erakunde baten menpe egon direlako. Esaterako; eliza eta estatua. Ez daukagu botererik erabakitzeko nola egin gure lana. 

Konpetentziekin borroka ideologiko bat ematen ari da, gobernu bakoitzak bere ideologiak sustatzen dituztelako konpetentzietan. 

Bideoan zehar aipatzen den esaldi bat gustuko izan dut, eta horrela esaten zuen: "No es lo mismo la educación que la escolarización." La escuela no siempre es educadora, esta comienza como algo de producción y continua como liberadora, para alcanzar el progreso. 

          Zein da Sacristanen iritzia konpetentzien inguruan?

Eskola beti egon da ideologia baten menpe, eliza besteak beste nahiz eta estatua laikoa izan. Bera pentsatzen du konpetentziak triunfatu duten moda bat direla, naiz eta berria ez izan. Esaten du lehen ere konpetentziak zeudela baina orain ideologiak sartzeko erabiltzen direla. Sacristanek esaten du, pentsatu behar dugula konpetentziak  zertarako balio duten, erabilgarriak badira eta onak edo txarrak badira. Bere ustez ez dira oso erabilgarriak, atzean daramaten filosofia nahiz eta positiboa izan eta ikasketa memoristikoaren kontra joan ez dute ikasketa subjektiboa sustatzen. Berarentzat ikastea da, mundua ulertzea, azaltzen jakitea...

          Zer da José Moyaren iritziz konpetentzia bat?

Jose Moya horrela definitzen ditu konpetentziak: “forma en la que una persona utiliza todos sus recursos para resolver una tarea. Una persona es competente cuando sabe usar todos sus recursos en una tarea compleja.”

Berarentzat ematen den definizioa konpetentzien esentzia galtzea egiten du.

      Moya eta Sacristanen iritziz konpetentzia bat eskolan bakarrik eskuratu daiteke?

Beraien iritziz biak batu behar dira, hau da, eskolan ikasten dena zein kalean eta familian ikasten denarekin. Esperientzia guztiak lotuz konpetentzia gehiago lortzen dira. Eta badaude konpetentzia batzuk bakarrik eskolan eskuratu daitekenak.

          

          Moyaren iritziz curricilum erreala hobetu dezakete konpetentziak?

Hobetzea posiblea da, baina gauza batzuk gehitu behar dira. Adibidez, ikasitako metodologia aktiboak.

Metodologia

PowerPoint honetan metodologia motak desberdinak lantzen dira.


 

Zer esaten du Heziberri metodologiari buruz

Egin dugun aurkezpen honetan azaltzen da heziberrik esaten duena metodologiei buruz.



 

Paideia, Eskola anarkista

Paidea da eskola libre eta anarkista bat, non hitzarmen libreak lortzen dituzte haien artean, eskolako kide guztiak hartzen dute parte, bakoitzaren adina kontuan izan gabe, ideia eta proposamen guztiak garrantzi bera dute.

Honen helburu gorena da injustiziak eta desberdintasunak deuseztatzea, indarkeria zein lehiakortasuna saihestuz.
Eskola mota hauetan ez daude hierarkizaziorik ezta inolako dominaziorik ere. 
Askatasuna gizakion gaitasun bezala aldarrikatzen du. Askatasuna ezin zaio norbaiti eman.

Hain bat pedagogia mota desberdinak praktikan ipintzen dira Paida eskolan; eskola berriarena, libertarioak, komunistak, baita ere Rousseau, Freire eta Freineten planteamenduak jarraitzen dira. 

Irudiak eta berriak

"Miramos la realidad desde prácticas culturales diferentes que contribuyen a construir nuestra mirada. El ojo nos hace ver pero es nuestra cultura lo que nos hace mirar". (Fernando Hernandez)

Gaur egungo gizartean, teknologia berriekin berriak munduko punta batetik bestera irizten dira segundo batean. Kontuan izan behar dugu albiste hauek ez direla beti benetakoak. Maisu maistra bezala "fake news-ak" identifikatzeko gai izan behar gara. Baina ez bakarrik hori, komunikabideetan argitaratzen den informazioa asko manipulatzen da, eta hori albiste bat irakurtzen dugun bakoitzean kontuan hartu behar dugu.
Guk kontzientzia hori hartzeko gai bagara gure ikasleei irakatsi ahal izango diegu ikuspuntu desberdinak ikusten, eta horrela hausnarketa bat egin dezaten modu kritiko batean.

Argazkiekin gauza bera gertatzen da. Argazki batek momentu zehatz bat harrapatzen du, baina marko bat, testuinguru bat behar dugu argazki bakoitzari zentzua emateko. Marko hori gabe gaizki ulertu ahal da egoera bat. Askotan komunikabideek horretaz baliatzen dira albisteak argitaratzeko momentuan.

"El simulacro no es lo que oculta la verdad. Es la verdad la que oculta que no hay verdad. El simulacro es verdadero". (Jean Baudrillard)

KARTOGRAFIA: Eskolaren eragina gorputzetan

Lan honen helburua da eskolak baldintzatzen dituen gorputzaren mugimenduak adieraztea. Gure kasuan emakumearen gorputza aukeratu dugu, lanaren garapena adierazteko. Gure iritziz emakumearen gorputza eta papera  baldintzatua eta erreprimituta dago eskolan eta beste arlotan. Gainera, eskolak estereotipoak bultzatzen ditu.

Gure posterran nagusitzen den irudia emakume biluzik batena da. Biluzik marraztea aukeratu dugu gorputzen inperfekzioak ikustarazteko. Emakume honek zintekin lotuta dago, zinta bakoitzak mezu bat bidaltzen du (emakume gehienak gure bizitzan zehar entzun ditugun esaldiekin). Zintak gorputza erreprimitzen du, esaldi horiek gure bizitzan ere erreprimitzen gaituelako, gure askatasuna murrizten. Zinta batzuk purpurinaz beteta daude, batzuetan erreprimitzen gaituena apaintzen dutelako garrantzia kentzeko.

Emakumearen aurpegian bi begi ezberdinak ipini ditugu. Bata oso makillatua dago, handia, kolore argiarekin (urdina) eta betile oso luzeekin, gizartean gehien onartua dagoena uste dugu, edertasunaren kanona jarraitzen duelako. Ideia berdinarekin, bi titi ezberdinak jarri ditugu, bat ebakuntza eginda du eta bestea zentzuratua dago titiburua ez dela ikusi behar erakusteko.

Beste aldetik, emakumearen gorputzaren ileak adierazi ditugu, hanketan. Ezkerreko hanka ilez beterik dago eta eskuinekoa ileak ditu baina kantitate gutxiagoan, honekin adierazi nahi duguna da emakumeek ere ileak ditugula eta gainera bakoitzak ezberdinak garela, ile kopuru ezberdinekin.

Gorputzaren inguruan genero estereotipoak adierazi ditugu, alde batean emakumeenak eta beste aldean mutilena, uste dugulako eskola hauek bultzatzen dutelako. Gainera genero estereotipoak aparte, eskola salatzen dituen ideiak margotu ditugu. Hateko podiuma meritokraziari erreferentzia egiten dio. Txupetea eskolak haien ikasleak infantilizatzen dituela adierazten du, baita ere pentsarazten digu eskola barik ez dagoela ikasterik, guztiz dependienteak bihurtzen dute gorputzak. Senialea imajinazioa itzaltzen du eta pentsatzeko mota bakarra inposatzen du. Etiketak adierazten du eskolak nola bultzatzen duen kapitalismoa eta kontsumismoa. Gainera, emakumea prezio bat duela adierazten du hainbat kulturetan.

Performance (Whale)

Pasan klasean performance bat aurkeztu genuen. Ondoren performance-aren deskribapen txiki bat egingo dut. 

Lau kide parte hartu genuen dinamikan eta bakoitzak funtzio desberdin bat betetzen genuen. Lehenengoa, zenbakiak ordenaturik kontatzen hasten zen, batetik hasita. Bigarrena, zenbakiak kontatzen zituen handitik hasita (decrescendo). Hirugarrena, zenbaki aleatorioak esaten zituen, inolako ordenarik jarraitu gabe. Laugarrena, erakunde desberdinen izenak esaten zituen, erakunde bat izendatzen zuenean pausa dezente bat egiten zuen hurrengoa esan baino lehen. Bakoitza bere kabuz joaten zen klasean zehar tokatzen zitzaiona esaten bata bestearen gainean, baina erakunderen izen bat entzuten genuenean, momentu zehatz horretan, denak isiltzen ginen zenbakiak ordenaturik, txikienetik handienetara, esaten zituena izan ezik. 

Ivan Illichen La Convivencialidad testuan lantzen diren idei desberdinez baliatuz egin genuen performancea. 

Dinamika honekin gure ideia zen erakundeek daukaten boterea erakutsaraztea. Irudikatu zelan aldarrikapenak eta aldaketarako nahiak/ahaleginak protesta utz batzuetan amaitzen diren. Nahiz eta kanpotik zarata handia zor dezakegu ezin dugu bizikidetzarik gabeko gizarte hau aldatu. Beste aldarrikapen mota garatzea beharrezkoa da.

Guztion artean partekatzean pentsatu ez genituen beste ideia batzuk atera ziren, oso ariketa aberasgarria iruditu zait.  

Ivan Illich: La convivencialidad

Testu honetan Illichentzat bizikidetasun hitzaren ikuskera azaltzen da. 

Hasteko, Illichek sormen irudimenaz hitz egiten du,  asmatzeko ahalmenari erreferentzia eginez. Asmatzeko ahalmena elkarbizitzarako bidea da, gaur egungo gizarte modernoaren berreraikuntza ahalbidetzen duelako. Baina honek ez da errealitatean lantzen, gai ez garelako  industrializaziorik gabeko gizarte bat imajinatzen. Adibidez; eskola ikasteko modu barra dela mito bat da, (Illichentzat Mito-poetiko) beste bide ugari daude esku gauzak ikasteko, horregatik Illich gure kabuz ikasteko askatasuna proposatzen du. 

Benetako bizikidetasuna ematen den gizartea da gizakia erreminta (Illichen lehengo kapituluan aipatutakoa) kontrolatzen duenean eta ez alderantziz. Autonomia eta erreminten arteko oreka bat sortuz. 

Testuan bi harreman mota irudikatzen dira, autonomoa eta heteronomoa.

• Autonomoa: Autogobernutik sortutakoa, ekintza pertsonal askeen bidez burutuak, adibidez; oinez ibiltzeko gaitasuna (balor de uso).

• Heteronomoa: Bizitza kontsumoaren inguruan antolatzen dituzte, adibidez: kotxea (balor de cambio). 

Illichek azaltzen du nola harreman heteronomoek kontsumismoan oinarritzen dira, lehen aipatutako berrikuntza garatzeko lanaren kontzepzio berri bat garatu behar da, hau da, lan konbibentziala. Liburutegietan ematen da lan konbibentziala , ez dagoelako inolako menpekotasunik, ez liburuekiko, ezta ezagutzarekiko. 

Ivan Illich: El ritual del progreso

Illichek azaltzen digu zelan aurrerapen teknologikoei etekin oso altua ateratzen diegunean erreminta horien hasierako helburua galtzen da. Hau da, haien xedeen aurka jartzen dira, horregatik aurrerapen teknologikoak ez dira gizarterako onuragarriak. 

Adibidez; eskola. Teorikoki eskolak berdintasuna eta jakinduria sustatzen du, baina helburu hauek errealitatetik aldentzen dira. Eskolak ezjakintasuna eta desberdintasunak areagosten ditu. 

Nagusiki interes ekonomikoengatik sustatzen dira teknologia hauek. 


Eskolaren izaera nahiko kontraproduktiboa da. Hori ikusita aztertu beharrekoa da instituzio honen benetako "zentzua". Illichek bi bide desberdin proposatzen ditu haien benetako helburua azaltzeko. Alde batetik, kontsumismoa sustatu, hau da, kontsumo bukaezinaren ideia zabaldu. Beste aldetik, ikasleei behartu dena mailakatuta dagoela sinestera, arrakasta izateko mailaz igo behar da eta horren ondorioz kontsumo mailaz baita ere igotzen da.

Kontuan izan behar dugu, guk irakasle bezala, nahita ez kontsumismo hura sustatzen dugula, adibidez esatean norbaitek eskolara joaten ez bada ez duela ezer ikasiko. Barneratu behar dugu posiblea dela gure kabuz ikastea, helburu hori lortzeko Illichek deseskolarizazioa proposatzen du. 

Asken finean eskolak saltzen digu kontsumismoa eta desirak, desira horiek beharretan bihurtuz.